Van Phoenix tot Icarus en weer terug: FC Twente zal herrijzen

De pikzwarte jaargang van FC Twente lijkt afgesloten te gaan worden met directe degradatie naar de Jupiler League. Dat is een ongekende blamage, maar óók een uitgelezen kans, volgens fanatiek Twentesupporter Sander Schimmelpenninck.

In 2004 schreef ik als tweedejaarsstudent in Rotterdam een brief aan de toen net aangetreden voorzitter van FC Twente, Joop Munsterman. Twente was een jaar eerder van een faillissement gered en ik schreef hem dat hij moest aansturen op een fusie met Heracles, destijds nog anoniem in de Eerste Divisie. Het was de tijd dat er nog meewarig geglimlacht werd als je zei dat je voor Twente was. ‘Leuk, Twente. Maar voor welke club van de Top Drie ben je dan?’ vroegen mijn huisgenoten steevast. Dat je alleen voor Twente kon zijn, leek uitgesloten.

Munsterman belde me tot mijn verbazing een week later op. ‘Goede brief, maar voor een fusie is het te laat.’ Hij kon bij mij niet meer kapot, ook omdat hij gelijk kreeg. ‘Ik ben ervan overtuigd dat Twente ook op eigen kracht de top kan halen’, zei hij toen aan de telefoon al. Zelfs toen de club verstrikt raakte in een web van leningen, grootheidswaan en ander typisch Icarusgedrag kon ik niet boos op hem worden; we waren kampioen geworden, met een fantastisch team van echte kerels en dik verdiend bovendien. Het kampioenschap maakte alles anders. Twente was een topclub en het is veelzeggend dat vrijwel elke Ajacied de kampioenswedstrijd van 2011 de mooiste wedstrijd ooit van hun Ajax in de Arena vond. Dat kan alleen met een tegenstander van statuur.

De val van Munsterman en het daarmee samenhangende verval van Twente bleek onvermijdelijk en ik weet nog altijd niet wiens schuld dat was. Munsterman was een creatieve en verbindende figuur, die strak gehouden had moeten worden door een verstandige raad van commissarissen. Die was er niet, en dat is volgens velen de schuld van Munsterman zelf, omdat hij als een alleenheerser alle macht naar zich toe zou hebben getrokken. Maar toch, was er nou niemand in heel Twente die begreep dat zo’n creatieveling een paar stabiele lui om zich heen moet hebben? Is het nou zo moeilijk om in de statuten van zo’n grote club wat checks & balances in te bouwen?

Na Munsterman kwam de sneue worstenmiljonair Aldo van der Laan, wiens zoon (net als die van Munsterman trouwens) voor Ajax is, en wiens vrouw bij ons jammert dat de lokale middenstand haar hogere prijzen rekent omdat haar man in de Quote 500 staat. Hij hield het nog geen jaar vol door de gelekte Doyenconstructies. Daarna kwam er zo'n bonte stoet aan bestuurders dat het de gemiddelde Tukker eigenlijk niet meer kon schelen wie nu de voorzitter was.

Jan Van Halst maakte gebruik van het machtsvacuüm en werd een-soort-van-voorzitter. Een paar weken geleden kwam ik hem tegen bij Twente-Sparta. Het zou wel loslopen, dacht ik toen nog. Van Halst liep op krukken, hij was van de trap gelazerd. ‘4-0, komt allemaal goed’ zei ik. ‘Ik hoop het, maar ik vrees het ergste’, zei Van Halst. De paniek straalde ervan af, ik schrok ervan. Hier zat iets goed mis. Ik zag het opeens aan alles. Het interieur van de Twentse lounges en skyboxen, toch vrij nieuw, deed hopeloos verouderd aan. De beenham smaakte opeens matig en de Twentse sponsoren zagen er nog ongemakkelijker uit dan normaal, met hun lelijke schoenen en van die vrouwen die altijd gekleed gaan alsof ze naar de Boekelose Military gaan – witte broek, laarzen, polojas, sjaaltje. Het zag er opeens allemaal uit als vergane glorie.

De tragiek van FC Twente is de tragiek van de regio Twente en tegelijkertijd ook haar charme. Van onderontwikkeld agrarisch gebied tot het Bangladesh van de 19e eeuw en weer terug. Na de oorlog kwam er weer een opleving door de (staal)industrie en enkele Quote 500-mannen, met Dik Wessels als grootste. Maar, en dat is dus Twente: de enige stabiele factor is dat zo’n opleving gevolgd wordt door neergang. Anno 2018 is Wessels dood, en FC Twente bijna. En dreigt het weer de vergeten uithoek te worden die het zo vaak was. De Groningense gasbaten zijn door Den Haag besteed aan mensen die niet willen werken in plaats van een moderne infrastructuur naar het Noorden en Oosten. Het Twentse vliegveld dat een perfecte overloop voor Schiphol en alternatief voor Lelystad zou kunnen zijn is bijna vergeten. De trein uit Amsterdam doet er een half uur langer over dan in 1950 en wie de A1 (toch echt de snelweg Amsterdam-Moskou) berijdt komt in een gekmakende tweebaansvariant van Tetris. Een kilometerslange kolonne inhalende vrachtwagens blokkeert elke doorstroming en maakt Twente alleen bereikbaar met een enorme dosis ergernis en vertraging.

Maar elke periode van neergang biedt kansen. Dat had de verder waardeloze Gert-Jan Verbeek goed gezien: soms is het goed om helemaal terug te moeten naar de tekentafel. De aanstaande degradatie van Twente is dus een enorme kans. De schuldenlast van het stadion zal een financiële molensteen vormen, maar dat moeten die 600.000 Tukkers linksom of rechtsom toch maar zien op te hoesten. Ondertussen staat dat geweldige stadion, waar nog altijd 30.000 trouwe fans komen, er maar mooi. En zou de basis kunnen worden van een nieuw FC Twente, waar in tegenstelling tot het grootste deel van de voetbalwereld, een écht duurzaam voetbalmodel wordt gesmeed.

Een systeem met supporters als aandeelhouders? Een nieuwe manier om topvoetbal en vooral een topjeugdopleiding te financieren? Nieuwe financiële modellen ter vervanging van het hopeloos verouderde sponsormodel? Wie zal het zeggen. In Twente, en de (Duitse) regio’s grenzend aan Twente, spelen kinderen nog op straat en is de sportclub deel van het leven. Vroeg of laat komt daar weer talent uit; allereerst alle ballen op de jeugd dus. Twentesupporters willen nu eenmaal een Jordy Olde Köttelkamp of Brian Brookhuis in het team en bovendien is het Nederlandse voetbal veroordeeld tot opleiden en handel. Joop Munsterman en veel voorgangers hadden handelsgeest en een goed neusje voor exoten, al overschatte Munsterman soms zijn eigen welzijnswerkerschap. Combineer dergelijke mensenkennis met de technologie van de Enschedese campus, en je hebt een goed begin.

[google]

Met de nog altijd enorme achterban en een fantastisch stadion liggen er volop kansen om Twente de disruptor van het desolate Nederlandse voetballandschap te laten zijn. Qua timing kan het haast niet beter; in een tijd waarin Nederland met Oostenrijk en Kroatië moet concurreren om de twaalfde plaats op de UEFA-coëfficiëntenlijst, is het prima om even in de luwte het wiel opnieuw uit te vinden.

Sander Schimmelpenninck
Hoofdredacteur Quote / FC Twente supporter