Week voor dakdrama nog een controle

Twaalf keer controleerde de gemeente Enschede de bouw van de tweede ring van het stadion van FC Twente. Maar naar de cruciale spanten en schorren is nooit gekeken.

Het is voor het eerst sinds het dramatische ongeluk op 7 juli dat inzage wordt gegeven in het bouwdossier. Op het dossier van de bouwdienst Enschede rustte tot op heden vanuit Justitie een geheimhoudingsplicht. Die is opgeheven. Deze krant deed een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur ( WOB). Uit het overzicht blijkt dat de gemeente een week voor het ongeluk nog ter plekke was. Maar toen is niet gekeken of de cruciale spanten en schorren volgens plan in de dakconstructie werden aangebracht. Dat hoefde de inspecteur ook niet, aldus de gemeente Enschede. Het dak in aanbouw boven de nieuwe tribune stortte in, terwijl bouwvakkers eronder nog volop aan het werk waren. Behalve twee doden vielen er 14 gewonden. De Onderzoeksraad voor de Veiligheid doet, net als justitie en de Arbeidsinspectie onderzoek naar het drama. De Onderzoeksraad stelde echter al in een tussentijds bericht op 17 augustus vast dat er grote fouten zijn gemaakt tijdens de bouw. De basisconstructie van de overkapping was nog lang niet gereed, toen al met het afbouwen van het dak werd begonnen. De constructie op zich deugde, maar cruciale koppelstaven en schorren ontbraken nog, waardoor de constructie instabiel was.

Justitie onderzoekt of er bouwbedrijven of personen vervolgd moeten worden voor verwijtbare fouten. Een besluit volgt pas nadat justitie beschikt over alle bevindingen van de Arbeidsinspectie en de Onderzoeksraad. Dat kan nog twee maanden duren.

Duidelijk is dat de laatste gemeentelijk controle voor het ongeluk vooral gericht was op de brandveiligheid in het stadion en de vluchtwegen voor publiek. De bouwer zag namelijk af van de geplande sprinklerinstallatie en koos voor de traditionele brandwerende compartimentering.

‘Tijdens de rondgang geen onvolkomenheden geconstateerd’, schrijft inspecteur Edwin Blokhuis.
Er is tijdens die controle geen blik geworpen op de dan al in aanbouw zijnde stalen dakconstructie. Maar volgens de huidige regels zou dat ook geen taak zijn van de gemeente, stelt de juridisch adviseur Hans Nuis van Enschede. Enschede beschikte - om die reden - ook niet over een montageplan van de constructie, zegt Blokhuis desgevraagd. De gemeente krijgt in die opvatting steun van de Vereniging Nederlandse Gemeenten.

Blokhuis: „Ik heb wel gezien dat de hoofdspanten zo goed als gemonteerd waren. Maar ik had niet de indruk dat er onverantwoord werd gewerkt. We kregen bij de inspecties alle medewerking om te kijken waar we wilden. Er was ook geen signaal dat de bouwer onder ernstige tijdsdruk stond.”

Nuis: „De bouwvolgorde in zo’n constructie is de verantwoordelijkheid van de bouwer zelf. Eventuele controle daarop ligt bij de Arbeidsinspectie. Voor ons geldt het eindproduct. Dat moet veilig zijn. Als het publiek er komt te zitten, dan moeten we erbij zijn.”

Op basis van de controles is Nuis ervan overtuigd dat Enschede geen steken heeft laten vallen en dat het dakdrama de gemeente niet valt aan te rekenen. Hij sluit echter niet uit dat het ongeluk wel landelijk kan leiden tot verscherpte regels voor gemeentelijke inspecties. De ogen zijn volledig gericht op de komende aanbevelingen van de Onderzoeksraad.

Nuis: „Achteraf zou je kunnen zeggen dat gemeenten ook op het montageplan van zo’n dak moeten controleren. Maar dat is wijsheid achteraf. Het is nogal draconisch om dat ook naar gemeenten te trekken, in mijn optiek. Het is altijd de discussie: tot hoever moeten we gaan? De bouwwereld zit niet te wachten op een inmenging in hun bedrijfsvoering. En meer controle geeft een enorme druk op de gemeenten zelf, qua kosten en mankracht.”

De VNG stelt in aanvulling van Enschede, dat volgens de huidige regels een gemeente zelf kan bepalen hoe en wanneer inspecties plaatshebben. Dat gebeurt op basis van een risico-inschatting. Daarbij wordt een matrix gebruikt, die uitgaat van 28 mogelijke controlemomenten. Blokhuis: „Wij gaan ter plaatse kijken op het moment dat er in de bouw iets gebeurt, wat onomkeerbaar is, en uiteindelijk een groot risico kan vormen voor het publiek. Daarom ga je veelvuldig ter plaatse op details controleren of de fundering volgens de bouwvoorschriften wordt aangebracht. Voordat het beton er overheen gaat, want daarna kan je dat niet meer zien. Voor een dakconstructie maakt het ons niet uit in welke volgorde het gebeurt.”

Bron: Tubantia